Eklem Kireçlenmesi (Osteoartrit) Nedir? Belirtileri ve Tedavi Seçenekleri
Eklem Kireçlenmesi (Osteoartrit) Nedir? Belirtileri ve Tedavi Seçenekleri
Vücudumuzdaki eklemler, hareket kabiliyetimizin temel yapı taşlarıdır. Ancak yaşla birlikte bu yapılar zamanla yıpranabilir ve eklem kireçlenmesi, yani tıbbi adıyla osteoartrit, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen yaygın bir rahatsızlık olarak ortaya çıkabilir. Bu yazımızda, osteoartritin ne olduğunu, neden geliştiğini, belirtilerini ve etkili tedavi yöntemlerini detaylı bir şekilde ele alıyoruz.
Eklem Kireçlenmesi (Osteoartrit) Nedir?
Osteoartrit, eklem yüzeyini örten kıkırdak dokunun zamanla aşınması ve bozulmasıyla ortaya çıkan dejeneratif bir eklem hastalığıdır. Kıkırdak yapısı bozuldukça eklemdeki kemikler birbirine sürtünmeye başlar, bu da ağrıya, sertliğe ve hareket kısıtlılığına yol açar. Genellikle diz, kalça, el ve omurga eklemlerini etkiler.
Osteoartrit, kronik bir hastalık olup yavaş ilerler ve genellikle 40 yaş sonrası bireylerde görülür. Kadınlarda erkeklere oranla daha sık rastlanır.
Eklem Kireçlenmesi (Osteoartrit) Nedenleri?
Osteoartritin gelişiminde birden fazla faktör rol oynar. En yaygın nedenler şunlardır:
- • İleri yaş: Kıkırdak zamanla doğal olarak yıpranır
- • Fazla kilo: Eklem üzerine binen yükü artırır
- • Genetik yatkınlık: Aile öyküsü olanlarda risk artar
- • Travma ve yaralanmalar: Eklem içi kırıklar, bağ yaralanmaları gibi geçmişteki travmalar
- • Eklemi aşırı kullanma: Fiziksel zorlanmalar ve tekrarlayan hareketler
- • Doğuştan gelen eklem deformasyonları
- • Damar hastalıkları veya iltihaplı romatizmal hastalıklar
Bu etkenler kıkırdak yapının zamanla bozularak işlevini yitirmesine neden olur.
Eklem Kireçlenmesi (Osteoartrit) Belirtileri?
Osteoartritin belirtileri zaman içinde yavaşça ortaya çıkar ve hastalığın ilerlemesine bağlı olarak şiddetlenebilir:
- • Hareketle artan eklem ağrısı
- • Sabah sertliği (genellikle 30 dakikadan kısa süren)
- • Eklemlerde tutukluk hissi
- • Merdiven çıkarken ya da çömelirken zorlanma
- • Eklemde şişlik, hassasiyet veya ısı artışı
- • Eklemin bükülmesinde veya düzleşmesinde zorluk
- • Zamanla gelişen şekil bozukluğu veya kemiksi çıkıntılar (osteofit)
Bu belirtiler, özellikle gün içinde uzun süre ayakta kalan ya da ağır iş yapan bireylerde daha belirgin hale gelebilir.
Eklem Kireçlenmesi (Osteoartrit) Tedavi Seçenekleri
Osteoartrit tedavisi, hastanın yaşı, aktivite düzeyi ve hastalığın evresine göre kişiselleştirilir. Amaç ağrıyı azaltmak, eklem hareketliliğini korumak ve yaşam kalitesini artırmaktır.
1. İlaç Tedavileri
- • Ağrı kesiciler (parasetamol, NSAİİ)
- • Kas gevşeticiler
- • Topikal kremler ve jel formlar
- • Eklem içi enjeksiyonlar (hyaluronik asit, kortizon, PRP)
2. Fizik Tedavi ve Egzersiz
- • Kasları güçlendiren ve eklem hareketlerini destekleyen özel egzersizler
- • Ultrason, elektroterapi, sıcak-soğuk uygulamaları
3. Yaşam Tarzı Değişiklikleri
- • Kilo kontrolü: Fazla yükü azaltır
- • Destekleyici ortopedik ekipmanlar (baston, dizlik)
- • Günlük hareketlerde dikkatli olma ve eklemleri zorlamaktan kaçınma
4. Cerrahi Seçenekler
- • Artroskopi: Hafif hasarlarda temizlik amaçlı girişim
- • Yüksek tibial osteotomi (HTO): Dizin yük dengesini değiştirme
- • Eklem protez cerrahisi (diz, kalça protezi): İleri kıkırdak kayıplarında kalıcı çözüm
Eklem Kireçlenmesi (Osteoartrit) İyileşme Süresi
Osteoartrit, tamamen iyileşen bir hastalık değil; ancak semptomları kontrol altına alınabilir. Tedaviye erken başlanması, eklem fonksiyonlarının korunmasına yardımcı olur.
- • Konservatif yöntemlerde: 4–8 hafta içinde belirgin rahatlama görülebilir
- • Cerrahi sonrası: Protez cerrahisinden sonra tam iyileşme süreci genellikle 3–6 ayı bulur
Rehabilitasyon süreci ve hasta uyumu, tedavi başarısında kritik rol oynar.
Sonuç
Eklem kireçlenmesi (osteoartrit), zamanla ilerleyen ancak erken dönemde fark edildiğinde kontrol altına alınabilen bir eklem rahatsızlığıdır. Belirtileri göz ardı etmeden harekete geçmek, tedavi sürecini kolaylaştırır. Yaşam tarzı değişiklikleri ve uzman önerileriyle, ağrısız ve hareketli bir yaşam mümkündür.
