Diz Protezi Nedir? Belirtileri ve Tedavi Seçenekleri
Diz Protezi Nedir? Belirtileri ve Tedavi Seçenekleri
Günlük yaşamda en çok yük taşıyan ve en çok kullanılan eklemlerden biri olan diz, zamanla aşınabilir, yıpranabilir veya ciddi şekilde hasar görebilir. Özellikle ileri yaşlarda ya da ciddi eklem hastalıklarında, dizde oluşan ağrı ve hareket kısıtlılığı, yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. Bu gibi durumlarda uygulanan etkili yöntemlerden biri ise diz protezi ameliyatıdır. Peki, diz protezi nedir, kimlere uygulanır, hangi belirtilerle ortaya çıkar ve nasıl tedavi edilir? İşte tüm yönleriyle diz protezi hakkında merak edilenler...
Diz Protezi Nedir?
Diz protezi, diz ekleminde hasar görmüş kıkırdak ve kemik yüzeylerinin çıkarılarak yerine yapay bir eklem (protez) yerleştirilmesi işlemidir. Bu işlem sayesinde dizin işlevi geri kazanılırken ağrılar büyük ölçüde ortadan kaldırılır. Protezler genellikle metal ve plastikten üretilir ve doğal diz hareketlerini taklit edecek şekilde tasarlanır. Diz protezi ameliyatı, özellikle ileri derecede diz kireçlenmesi (osteoartrit) ve diğer dejeneratif eklem hastalıklarında tercih edilen cerrahi bir yöntemdir.
Diz Protezi Nedenleri?
Diz protezi ihtiyacı genellikle diz ekleminde geri dönüşü olmayan hasarların oluştuğu durumlarda gündeme gelir. Bu hasarların başlıca nedenleri şunlardır:
- • İleri Derece Kireçlenme (Osteoartrit): Kıkırdak dokusunun tamamen aşınması sonucu diz ekleminde ağrı ve hareket kısıtlılığı oluşur.
- • Romatoid Artrit: Bağışıklık sistemi kaynaklı iltihaplı eklem hastalığı, zamanla diz eklemini tahrip edebilir.
- • Travmalar ve Kırıklar: Geçmişte yaşanan diz kırıkları veya ciddi yaralanmalar eklem yüzeyine zarar verebilir.
- • Menisküs ve Bağ Yaralanmaları: Tedavi edilmemiş ya da tekrarlayan diz yaralanmaları zamanla protez gerektirebilir.
- • Kalıcı Diz Ağrısı ve Hareket Kısıtlılığı: Diğer tedavi yöntemlerine yanıt vermeyen ve günlük yaşamı etkileyen kalıcı ağrılar.
Diz Protezi Belirtileri?
Diz protezine ihtiyaç duyulup duyulmadığını anlamada bazı belirtiler önemli bir gösterge olabilir. Aşağıdaki belirtiler diz protezi gerekliliğini işaret edebilir:
- • Günlük aktivitelerde (yürüme, merdiven çıkma, oturup kalkma) zorlanma
- • Uzun süreli dinlenmeye rağmen geçmeyen diz ağrısı
- • İlaç ve fizik tedaviye rağmen şikayetlerin devam etmesi
- • Dizde şekil bozukluğu veya belirgin eğrilik
- • Gece uykularını bölecek düzeyde ağrı
- • Yürüme mesafesinin belirgin şekilde kısalması
Bu tür şikayetler yaşayan kişilerin ortopedi ve travmatoloji uzmanına başvurmaları önerilir.
Diz Protezi Tedavi Seçenekleri
Diz protezi ameliyatı öncesinde uygulanabilecek çeşitli tedavi yöntemleri bulunur. Ancak bu yöntemler genellikle erken dönem vakalarında etkilidir. Tedavi seçenekleri şu şekilde sıralanabilir:
Cerrahi Olmayan Yöntemler
- • Fizik Tedavi ve Egzersizler: Kasları güçlendirmek ve dizin desteklenmesini sağlamak için özel programlar uygulanır.
- • Ağrı Kesiciler ve İltihap Giderici İlaçlar: Şikayetlerin azaltılmasına yardımcı olur.
- • Eklem İçi Enjeksiyonlar (Hyaluronik Asit, PRP): Kıkırdak desteklenerek eklem hareketi kolaylaştırılır.
- • Kilo Verme ve Yaşam Tarzı Değişikliği: Fazla kilonun dizlere bindirdiği yük azaltılır.
- • Destekleyici Ortez ve Dizlikler: Eklem stabilitesini artırarak ağrıyı azaltabilir.
Cerrahi Tedavi (Diz Protezi Ameliyatı)
- • Total Diz Protezi: Diz ekleminin tamamı yapay implantlarla değiştirilir. İleri derece kireçlenmelerde uygulanır.
- • Kısmi Diz Protezi (Unikondiler): Diz ekleminin sadece hasarlı kısmı değiştirilir. Daha genç ve aktif bireyler için uygundur.
- • Revizyon Diz Protezi: Daha önce yapılmış protezin gevşemesi veya bozulması durumunda yeni bir protezle değiştirilmesidir.
Diz Protezi İyileşme Süresi
Diz protezi ameliyatından sonraki iyileşme süreci kişiden kişiye değişebilir. Ancak genel olarak:
- • Hastanede Kalış Süresi: 2–5 gün arasında değişir.
- • İlk Yürüme: Ameliyattan sonraki ilk gün, destekle yürümeye başlanabilir.
- • Fizik Tedavi: Ameliyat sonrası birkaç hafta boyunca fizik tedavi programı uygulanır.
- • Günlük Aktivitelere Dönüş: Genellikle 6 ila 12 hafta içinde hasta kendi işlerini yapabilir hale gelir.
- • Tam İyileşme: 3 ila 6 ay içinde hastalar tamamen normal bir yaşam sürebilir.
Bu süreçte hastanın fizik tedavi programına düzenli devam etmesi, protezin ömrü ve fonksiyonu açısından son derece önemlidir.
Sonuç
Diz protezi, ciddi eklem hastalıkları nedeniyle hareket kabiliyeti azalmış, ağrılarla yaşamaya çalışan hastalar için yaşam kalitesini yeniden kazandıran başarılı bir cerrahi seçenektir. Doğru tanı, doğru zamanlama ve uygun tedavi planlaması ile diz protezi uygulamaları oldukça yüksek başarı oranlarına sahiptir. Uzun süreli diz ağrısı ve hareket kısıtlılığı yaşayan bireylerin ortopedi uzmanına başvurarak değerlendirilmesi, hem sağlıklı hem de aktif bir yaşam için atılacak önemli bir adımdır.
