Diz Protezi Olanlar İçin Egzersiz Rehberi | Tunay ERDEN
Diz Protezi Olanlar İçin Egzersiz Rehberi
Diz protezi ameliyatı sonrası iyileşme süreci, yalnızca cerrahi müdahaleyle sınırlı değildir. Hastanın aktif olarak fizik tedavi ve egzersiz programına katılması, protezin işlevselliği ve uzun ömürlülüğü açısından büyük önem taşır. Doğru egzersizlerle kas gücü artırılır, eklem hareket açıklığı geliştirilir ve günlük yaşama daha konforlu bir dönüş sağlanır. Bu yazımızda diz protezi olanlar için egzersiz sürecine dair kapsamlı bir rehber sunuyoruz.
Egzersize Ne Zaman Başlanmalı?
Ameliyattan Sonraki İlk Günler
Genellikle ameliyattan sonraki ilk 24–48 saat içinde hafif pasif egzersizlere başlanır. Bu hareketler dolaşımı destekler, kan pıhtısı riskini azaltır ve eklem sertliğinin önüne geçer.
Erken Dönem Hedefleri
Bu süreçte amaç, dizin tamamen düz hale gelmesini sağlamak, bükülme hareketlerini başlatmak ve yürüyüş için gerekli kasları aktive etmektir. Egzersizler genellikle fizyoterapist eşliğinde yapılır.
Diz Protezi Sonrası Önerilen Temel Egzersizler
Topuk Kaydırma Egzersizi
Sırt üstü yatarken topuğunuzu yavaşça kalçaya doğru kaydırın, ardından tekrar düz konuma getirin. Bu egzersiz, dizin bükülme hareketini geliştirmeye yardımcı olur.
Diz Altı Yastık Sıkma
Dizinizin altına bir havlu rulo yerleştirin ve dizi düzleştirerek alt bacağı yatağa bastırın. 5 saniye tutup bırakın. Bu, uyluk kaslarını güçlendirmek için etkilidir.
Ayakta Diz Bükme
Destek alarak ayakta durun ve ameliyatlı bacağınızı yavaşça arkaya doğru bükün. Dizde ağrı oluşturmayacak seviyeye kadar hareket ettirin, sonra başlangıç pozisyonuna dönün.
Sandalyede Otururken Bacak Kaldırma
Düz bir sandalyeye oturun. Ameliyatlı bacağınızı yavaşça ileriye doğru uzatın ve 5 saniye kadar havada tutun. Ardından yavaşça indirin. Bu hareket quadriceps kasını güçlendirir.
Yürüme Egzersizleri
İlk başta yürüteç veya koltuk değneği ile kısa mesafelerde yürüyüş yapılmalıdır. Zamanla bu mesafe ve süre artırılarak bağımsız yürüme hedeflenir. Duruş ve adım düzeni konusunda dikkatli olunmalıdır.
Egzersizlerde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Ağrıya Saygı Gösterin
Egzersiz sırasında hafif rahatsızlık hissi normaldir; ancak keskin ağrılar oluşuyorsa egzersiz bırakılmalı ve fizyoterapiste danışılmalıdır.
Düzenli ve Planlı Uygulama
Egzersizler rastgele değil, belirli bir plana göre yapılmalıdır. Günde birkaç defa düşük tekrarlı uygulamalarla başlanıp zamanla tekrar sayısı artırılabilir.
Soğuk Uygulama ile Şişlik Kontrolü
Egzersiz sonrası oluşabilecek şişliği önlemek için soğuk kompres uygulamak faydalı olabilir. 15–20 dakikalık aralıklarla diz üzerine uygulanabilir.
İleri Dönem Egzersizleri
Denge ve Güçlendirme
İyileşme ilerledikçe denge tahtaları, düşük tempolu sabit bisiklet kullanımı gibi gelişmiş egzersizlerle kas koordinasyonu sağlanabilir. Bu aşama genellikle 6. haftadan sonra başlar.
Günlük Yaşama Uyum Sağlayan Hareketler
Merdiven inip çıkma, sandalyeye oturup kalkma gibi fonksiyonel egzersizler, günlük aktiviteleri kolaylaştırır. Ancak ani dönme ve diz üzerinde çömelme gibi zorlu hareketlerden kaçınılmalıdır.
Egzersizlerin Uzun Vadeli Faydaları
Protezin Ömrünü Uzatır
Düzenli egzersizler, çevre kas yapısını güçlendirerek protezin zaman içinde gevşemesini önlemeye yardımcı olur.
Bağımsız Hareket Kabiliyetini Artırır
Egzersiz yapan bireyler daha az yardıma ihtiyaç duyar, günlük işlerini bağımsız şekilde gerçekleştirme şansı elde eder.
Egzersiz İyileşmenin Temelidir
Diz protezi sonrası egzersiz, sadece kasları değil aynı zamanda motivasyonu da güçlendiren bir süreçtir. Her birey için egzersiz planı farklılık gösterebilir; bu nedenle fizyoterapist rehberliğinde, düzenli ve disiplinli bir şekilde uygulanması, sağlıklı ve kalıcı iyileşmenin en etkili yoludur.
Bu yazıda yer alan bilgiler, genel bilgilendirme amacı taşır. Her bireyin vücut yapısı ve ihtiyaçları farklıdır. Dolayısıyla yaşadığınız herhangi bir diz rahatsızlığı konusunda en doğru yönlendirme, bir uzmana başvurmaktır.
